26 mei 2018
Diesel, schieten en Gdansk
We hebben al weken lang mooi weer, dankzij een zeer standvastig hoge druk gebied dat zich uitstrekt van Schotland, via Zweden tot in Rusland. Dat geeft over het algemeen rustig weer en vaak zon. Maar de wind is zwak en komt vaak uit het noorden of oosten, precies de kant die wij op willen. Omdat het zeewater nog behoorlijk koud is, rond de 10 graden, is het behoorlijk fris en moeten we ons goed inpakken. We proberen zo veel mogelijk te zeilen en kruisen vaak urenlang op. Niks mis mee, want dat doet de ZEE/DELER lekker en de kustlijn van Polen geeft stranden te zien, met daarachter bossen en af en toe een plaatsje. Maar kruisen met zachte wind schiet alleen niet zo hard op. En soms is er helemaal geen wind meer, dan moet de motor aan om toch nog vooruit te komen en een volgende haven te bereiken.
Maar er doemde ineens nog een ander probleem op: de militaire oefengebieden van de Polen in de Oostzee. Door de week en overdag wordt daar volop geoefend en dan mag je er niet varen. Geen visser, geen grote of kleine scheepvaart, geen zeiljachtje, niets mag er dan door. Wij kwamen eindelijk een keer lekker bezeild in de buurt van Darlowo. Maar navraag via de marifoon bij de autoriteiten leerde dat we niet verder konden, er zou geoefend worden tot 12 uur 's nachts. Omvaren betekende ongeveer 100 kilometer extra, dus dat was ook niet echt een optie. Daarom zijn we toch maar Darlowo ingevaren, ondanks de lekkere wind die er op dat moment was.
Voor Darlowo hadden we nog een groot deel van de middag de tijd. We vouden de fietsjes uit, en gingen er naar toe. Het is een eenvoudig, alleraardigst plaatsje, met een groot plein in het midden, wat eenvoudige winkeltjes en een kerkhof met volop bloemen op de graven. Hier was nog lang niet alles netjes gerenoveerd en opgepoetst, maar vermoedelijk is het op de meeste plaatsen in Polen zo. De sfeer was aangenaam met weer veel vriendelijke mensen op straat.
We wilden ook graag diesel tanken, want we hadden al weer heel wat uren op de motor gevaren. En eerder in Kolobzreg kwam de pompbediende niet opdagen. Volgens de pilot zou er een pompstation in Darlowo zijn. Dat was er ook zei de havenmeester, alleen niet in bedrijf!
Ik vroeg wat voor opties ik dan had. 'Heb je jerrycans', vroeg hij. 'Nou ja, eentje van 10 liter, maar ik denk 50 te kunnen tanken', antwoordde ik. Hij keek eens even bedenkelijk, maar trok toen een brede glimlach. 'Ik kom je om 9 uur vanavond ophalen', zei hij, 'dan gaan we naar de pomp'. En inderdaad, keurig op tijd kwam hij voor rijden, ik had mijn tankje van 10 liter bij me en hij nog twee tanks van 20 liter. Met de auto naar de pomp in het dorpje verderop, tanken en alles aan boord brengen. De tank was weer vol, en nu konden we weer verder, met veel dank aan de hulpvaardige havenmeester.
Verder varen hebben we toen 's avonds nog gedaan, want alleen in de nacht konden we het schietgebied passeren. Het was een prachtige nacht, mooi maanlicht, en de zon die wel achter de horizon verdween, maar zo weinig dat het toch niet echt donker werd. Eerst nog een paar uur wind, maar toen toch weer op de motor.
Afwisselen zeilend en motorend kwamen we de volgende dag aan in Wladyslawowo. Een grote vissershaven met in een hoekje een paar plaatsen voor jachtjes. Die waren prima, maar het plaatsje zelf was helemaal niks. Troosteloos zag het er uit, grauwe gebouwen, een paar winkeltjes onderin met etalages die er niet uit zagen en gaten in de wegen. Hier is nog heel wat te doen.
De volgende dag zijn we de baai van Gdansk ingedoken. Nog steeds noordoostenwind, maar we moesten nu naar het zuiden, dus de genaker kon er op toen we de haven uitvoeren, die hoefde er pas weer af toen we Gdansk invoeren. Een heerlijke zeildag.
Gdansk is een prachtige stad, met een bijzondere historie. We hadden er al veel over gehoord en iedereen zei 'Gdansk moet je bezocht hebben'. Het hele centrum is in de tweede wereldoorlog volledig in puin gegooid en daarna weer opgebouwd. Daarbij zijn oude foto's gebruikt om alles zo veel mogelijk in de oorspronkelijke staat te herbouwen. En dat is prachtig gedaan. Een soort Amsterdamse uitstraling, alleen dan zonder trams en fietsers.
Aan het water staat ook nog de Krantor, de herbouw van een huiskraan die er al sinds ongeveer 1400 stond. Mannen moesten er in tredmolens lopen en konden gewichten tot 2000 kg hijsen.
Maar het is ook zeer toeristisch. Busladingen vol mensen uit de hele wereld kwamen aangelopen, achter een gids met een vlag of een bordje. We bezochten buiten de drukte in de kern van de stad het Europees Solidariteits Centrum met veel informatie over de naoorlogse geschiedenis van Polen. Al kort na 1945 waren er protesten tegen de slechte werk- en levensomstandigheden. Demonstraties die door de staat met geweld werden onderdrukt versterkten de behoefte aan verandering en vrijheid.
De demonstraties leiden uiteindelijk tot de oprichting van de onafhankelijke vakbond Solidarnosk. Na een korte hoopvolle periode begin jaren 80 kwam ook die weer onder druk en pas met de veranderingen in Rusland aan het eind van de tachtiger jaren, voltrok zich ook in Polen een volledige omwenteling. De tentoonstelling die alles verbeelde maakte behoorlijk indruk. Nog niet zo lang geleden waagden hier mensen hun leven om in geweldloze actie te komen en te streven naar een betere wereld.
Per zeilboot Gdansk bezoeken is een belevenis. Je vaart de rivier op, en komt dan langs alle scheepswerven waar veel van de demonstraties zijn geweest en waar nog steeds heel veel scheepsbouwactiviteit is. En vervolgens kun je afmeren vlak bij de Krantor in het oude centrum waar een prima passanten haven is.
